Co jo webwobglědowak?
Webwobglědowak was wšuźi w interneśe wjeźo a zmóžnja wam, se wobraze a wideo z cełego swěta woglědaś.
Web jo wjelicki a mócny rěd. W běgu někotarych lětźasetkow jo internet nałog změnił, na kótaryž źěłamy, nałog, na kótaryž grajomy a nałog, na kótaryž z drugimi interagěrujomy. Wótwisujucy wót togo, kak se wužywa, pśemosćujo narody, wóźi wikowanje, wuźaržujo styki, góni motor inowacije pśichoda a jo zagronity za wěcej memow ako wěmy, což mamy z nimi cyniś.
Jo wažnje, až kuždy ma pśistup k weboju, ale jo teke notnostne, až smy wše rědy rozmějomy, kótarež wužywamy, aby my pśistup k njomu měli. Wužywamy webwobglědowaki ako Mozilla Firefox, Google Chrome, Microsoft Edge a AppleSafari kuždy źeń, ale rozmějomy, což su a kak funkcioněruju? W krotkem casu smy šli pó droze šli wót togo, až smy se móžnosći źiwali, až se dajo mejlka na někogo w swěśe słaś, až k změnje w tom, kak se na informacije myslimy. Njejo pšašanje, kak wjele hyšći wěcej wěsćo, ale jadnorje pšašanje, kótary wobglědowak abo kótare nałoženje móžo wam te informacije nejmalsnjej wobstaraś.
Kak funkcioněrujo webwobglědowak?
Webwobglědowak was wšuźi w interneśe sobu bjerjo. Wótwołujo informacije z drugich źělow weba a pokazujo je na wašom desktopje abo mobilne rěźe. Informacije se z pomocu Hypertext Transfer Protocol pśenosuju, kótaryž definěrujo, kak se maju tekst, wobraze a wideo we webje pśenosowaś. Toś te informacije muse se w konsistentnem formaśe źěliś a pokazaś, aby luźe, kótarež wobglědowak wužywaju, wšuźi w swěśe mógli informacije wiźeś.
Bóžko se nic wše zgótowarje wobglědowakow rozsuźuju, format na samski nałog interpretěrowaś. Za wužywarja to groni, až websedło móžo rozdźělnje wuglědaś a funkcioněrowaś. Napóranje konsistence mjazy wobglědowakami, aby kuždy wužywaŕ mógał internet wužywaś, njeźiwajucy na wobglědowak, za kótaryž se rozsuźujo, se webstandardy groni.
Gaž webwobglědowak daty z interneta śěgnjo a jo ze serwerom zwězany, wužywa software z mjenim rendering engine, aby se daty do teksta a wobrazow pśełožowali. Toś te daty su w Hypertext Markup Language (HTML) napisane a webwobglědowaki toś ten kod cytaju, aby to napórali, což w interneśe wiźimy, słyšymy a dožywjamy.
Hyperwótkaze wužywarjam zmóžnjaju, sćažce k drugim bokam abo sedłam we webje slědowaś. Kuždy webbok, kuždy wobraz a kužde wideo ma swójski jadnorazowy Uniform Resource Locator (URL), kótaryž jo teke ako webadresa znaty. Gaž wobglědowak se k serweroju za daty woglědujo, webadresa wobglědowakoju k wěsći dawa, źož ma za kuždym elementom pytaś, kótaryž jo w html wopisany, což pón wobglědowakoju k wěsći dawa, kak se k webbokoju dostawa.
Cookije (nic te słodne k jěźi)
Websedła informacije wó was w datajach składuju, kótarež se cookieje gronje. Składuju se na wašom licadle za pśiducy raz, gaž se k tomu sedłoju woglědujośo. Gaž se wrośaśo, buźo kod websedła tu dataju cytaś, aby wiźeł, lěc to wy sćo. Gaž na pśikład se k websedłoju woglědujośo, se bok wašo wužywaŕske mě a gronidło markujo – to jo z cookiejom móžne.
Dajo teke cookieje, kótarež se pódrobnjejše informacije wó was markuju. Snaź waše zajmy, waše mustry webpśeglědowanja atd. To groni, až sedło móžo wam zaměrnjejše wopśimjeśe póbitowaś – cesto w formje wabjenja. Dajo typy plackow, kótarež se cookieje tśeśego póbitowarja gronje, kótarež wót sedłow pśidu, ku kótarymž se rowno samo njewoglědujośo a mógu wam wót sedła do sedła slědowaś, aby informacije wó was gromaźili, kótarež se wótergi na druge pśedewześa pśedawaju. Wótergi móžośo toś te typy cookiejow blokěrowaś, lěcrownož nic wšykne wobglědowaki to zmóžnjaju.
Priwatnosć rozměś
Skóro wšykne głowne wobglědowaki maju nastajenja za priwatny modus. Ten eksistěrujo, aby pśeglědowańsku historiju pśed drugimi wužywarjami na samskem licadle schował. Wjele luźi se mysli, až priwatny modus abo modus inkognito ako identitu tak teke pśeglědowańsku historiju pśed internetnymi słužbnymi póbitowarjami, kněžaŕstwami a wabjarjami chowa. To njecyni. Toś te nastajenja jadnorje historiju na wašom systemje lašuju, což jo pomocne, gaž ze sensibelnymi wósobinskimi informacijami na zgromadnem abo zjawnem licadle wobchadaśo. Firefox to pśesega.
Firefox wam zmóžnja, pśeslědowakam slědowanje pó webje zawoboraś, aby wam pomagał, online wěcej priwatny byś.
Dajśo swój wobglědowak za sebje źěłaś
Nejwěcej głownych webwobglědowakow wužywarjam zmóžnja, jich dožywjenje z rozšyrjenjami abo dodankami změniś. Rozšyrjenja su software, kótaruž móžośo swójomu wobglědowakoju pśidaś, aby jen pśiměrił abo funkcionalnosć pśidał. Rozšyrjenja mógu wšykno cyniś, což wjasele dajo a jo z praktiskim wužytkom, na pśikład, aby se nowe funkcije, słowniki cuzych rěcow abo wizuelny naglěd a drastwy zmóžnili.
Wše zgótowarje swóje produkty wuwijaju, aby wobraze a wideo tak malsnje a běžnje kaž móžno pokazali, což wam wólažcujo, nejwěcej z weba wuwónoźeś. Wše śěžko źěłaju, aby wužywarjam zarucyli, až maju wobglědowak, kótaryž jo malsny, mócny a dajo se lažko wužywaś. Rozeznawaju se pśez pśicynu. Jo wažnje, pšawy wobglědowak za was wubraś. Mozilla Firefox wuwija, aby zarucył, až wužywarje kontrolu nad swójich žywjenjach online maju a aby zarucył, až internet jo globalna, zjawna resursa, kótaraž jo za wše pśistupna.